ایران در نقشه جهان

گزارش نشست "چشم‌انداز روابط ایران و آمریکا در پرتو تحولات جدید"

سه شنبه هشتم بهمن ماه 1398

نشست "چشم‌انداز روابط ایران و آمریکا در پرتو تحولات جدید" به همت انجمن علوم سیاسی ایران و خانه اندیشمندان photo_2020-01-22_17-22-59علوم انسانی در تاریخ 7 بهمن 1398 در محل خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد. در جریان این نشست جمعی از اساتید دانشگاه های ایران و صاحب نظران برجسته حوزه روابط بین الملل نسبت به ارائه ی نظرات خود درمورد وضعیت حال و آینده روابط ایران و آمریکا و چشم اندازهای پیشرو اقدام نمودند.

در ابتدای این جلسه جناب آقای دکتر سید جلال دهقانی فیروز آبادی به عنوان مدیر نشست، ضمن عرض سلام و تشکر از حضور اساتید و مهمانان جلسه بر اهمیت و ابعاد موضوع نشست تاکید نمودند.

به عنوان اولین سخنران، جناب آقای فریدون مجلسی، دیپلمات سابق وزارت امورخارجه و پژوهشگر حوزه روابط بین الملل؛ با نگاهی به تاریخ و سابقه روابط ایران و آمریکا و تاکیدی بر موضوعات مورد اختلاف میان دو کشور، اصل و محور مشکل میان ایران و ایالات متحده را نه مشکل میان دو کشور بلکه علت این دشمنی را خارج از روابط فی ما بین و پیرامون مسئله فلسطین و اسرائیل دانستند.

جناب آقای مجلسی با بررسی تاریخی و اشاره به تجارب خود در جریان مسئولیت، در وزارت امورخارجه ایران، چه پیش از انقلاب و چه پس از انقلاب، گفتند: مشکل ایران و ایالات متحده تا زمان حل نشدن موضوع اسرائیل حل نشده باقی خواهد ماند.

دکتر فواد ایزدی، عضو هیئت علمی دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران، سخنران دوم این نشست، نگاهی به سیاست خارجی آمریکا و جایگاه ایران در آن داشتند. ایشان با بر شمردن گروه بندی های کشورهای مختلف در سیاست خارجی آمریکا، دو دسته کشور همسو و غیر همسو را در این سیاست گذاری مطرح کردند و اضافه نمودند که ایران در حال حاضر در گروه کشورهای غیر همسو برای آمریکا است.

دکتر ایزدی به تلاش های جمهوری اسلامی ایران برای تنش زدایی و باز کردن راه گفتگو و حل منازعات با آمریکا نیز اشاره کردند و گفتند: علی الرغم این اقدامات، آمریکا رویکرد مناسبی از خود بروز نداده است. ایشان معضل آمریکا را با کلیت ایران و تلاش استقلال ایران معرفی کردند و اشاره نمودند؛ تازمانی که ایران در حال ادامه ی این استقلال خود است، حتی اگر سیستم سیاسی دیگری بر آن حاکم باشد، آمریکا با ایران مشکل خواهد داشت و هدف اصلی آمریکا از این اعمال و رفتارها، تجزیه ایران است.

دکتر مصطفی زهرانی، عضو هیئت علمی گروه روابط بین الملل دانشگاه وزارت امورخارجه، سومین سخنرانی بودن که در این نشست اقدام به ارائه ی مطالب خود نمودند. ایشان در ابتدا بر اهمیت و ضورورت نگاه علمی و تئوریک تاکید نمودند و این دیدگاه را برای نگاهی استراتژیک و بلند مدت مهم دانستند. دکتر زهرانی در مطالب خود بر موضوع جهانی شدن نیز توجه کردند و بر ضرورت توجه به این دیدگاه و وضعیت محیط حاکم بر روابط بین الملل امروز، نسبت به گذشته تاکید کردند. موضوع شناخت منافع ملی، تعریف جمهوری اسلامی ایران از نقش خود در عرصه روابط بین الملل، شناخت منابع و مقدورات و... از مواردی بود که ایشان بر اهمیت دقت در آن تاکید کردند و گفتند؛ برای تعیین و تبیین سیاست خود ضروری است که این موضوعات را مورد نظر قرار داده و سطح بازیگری خود را مشخص کنیم.

در سوی دیگر ایشان اشاره ای از شناخت ایران نسبت به ایالات متحده آمریکا داشتند و تاکید کردند، آمریکا را نباید ساکن تصور کرد و آمریکای امروز همواره در حال تغییر جدی است و این نشان دهنده این است که تغییرات در تصمیمات و دیدگاه های آمریکا ناممکن نیست و می تواند اتفاق بیفتد.

آقای دکتر حسین دهشیار، عضو هیئت علمی گروه روابط بین الملل دانشگاه علامه طباطبایی، دیگر سخنران این نشست بودند که مطالبی درمورد وضعیت و چشم انداز روابط ایران و آمریکا مطرح نمودند. ایشان اشاره ای به مفهوم قدرت و پرستیژ در روابط بین الملل داشتند و این مفهوم را از زوایای مختلف مورد بررسی قراردادند. همچنین دکتر دهشیار با تاکید بر مفهوم بینش و تفاوت آن با مدرک و سواد سیاسی، این موضوع را در نوع درک موضوعات مختلف و چگونگی تصمیم گیری های سیاسی مورد اهمیت دانستند.

دکتر حسین دهشیار در بعد دیگری از صحبت های خود تاکید کردند که حاصل این بینش ها است که مشخص می کند ما (یک دولت) چگونه مفهوم پرستیژ را می شناسد و می تواند برای خود تعریف کند و حاصل تعریف های مختلف نظامی، سیاسی، اقتصادی و ... مجراهای مختلف دستیابی به پرستیژ و قدرت در نظر دولت است. ایشان جایگاه و پرستیژ را از آنجا که حاصل عمل خود بشر است، قابل تغییر دانستند و آن را تابع طرز فکر افراد قلمداد نمودند.

دکتر دهشیار در انتهای صحبت های خود، بر اهمیت و ضرورت مشخص کردن دیدگاه ها و مواضع دولت ها نیز تاکید کردند و رویکردهای چندگانه و دروغین اتخاذ شده توسط هر دولتی را نهی نمودند.

در ادامه ی این نشست جناب آقای دکتر ابراهیم متقی، عضو هیئت علمی گروه روابط بین الملل دانشگاه تهران، به عنوان سخنران سوم، محوریت گفته های خود را بر بحث منازعه و توازن قوا بنا نهادند. ایشان با اشاره به دیدگاه آمریکا در قبال ایران و همچنین وضعیت ایران در منطقه ی خاورمیانه؛ موضوع اصلی و دغدغه آمریکا درمورد ایران را بحث توازن قوا ارزیابی کردند. ایشان با نگاهی به توان کنشگری ایران در دهه پایانی قرن بیستم و دهه اول قرن بیست و یک میلادی در منطقه خاورمیانه، این موضوع را برخلاف میل و خواست آمریکا دانستند.

دکتر متقی با بررسی سیاست امروز آمریکا، این سیاست را بر مبنای فشار بر ایران تا زمان تضعیف قدرت و سکون ایران دانستند و بر این اساس؛ مذاکره و شکل گیری گفتگوی مثمر ثمر میان ایران و آمریکا را دست نایافتنی دانستند. ایشان تاکید کردند که شرایط ارتباط فعلی میان ایران و ایالات متحده یک وضعیت شبه جنگی و در حال اصطکاک است و در این شرایط رویکرد دیپلماتیک و مذاکره بی ثمر خواهد بود. دکتر متقی وضعیت متشنج میان جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا را ادامه دار و بلند مدت ارزیابی نمودند.

آقای دکتر سید جلال دهقانی فیروزآبادی، عضو هیئت علمی گروه روابط بین الملل دانشگاه علامه طباطبایی، ششمین و آخرین سخنران این نشست بودند. دکتر فیروز آبادی شناخت ریشه های منازعات میان ایران و آمریکا را برای پایان این منازعات ضروری دانستند. ایشان با برشمردن سه ریشه ی تعارضات میان دو کشور یعنی: تعارض منافع، تعارض ایدئولوژیک و تعارض هویتی، مورد آخر را سخت ترین نوع تعارض دانستند.

آقای دکتر فیروزآبادی با تبیین و تشریح وضعیت فعلی روابط دو کشور و واکاوی سیاست خارجی ایران، پس از ترور سردار سلیمانی توسط آمریکا، این واقعه را از ابعاد مختلف بر سیاست خارجی ایران تاثیر گذار ارزیابی کردند و به تاثیر مستقیم این ترور بر امنیت محورتر شدن سیاست خارجی ایران نسبت به گذشته تاکید کردند. در ادامه ایشان شرایط فاصله از غرب و نگاه منفی به غرب و موضوعاتی چون برجام و حتی تهاجمی تر شدن سیاست خارجی ایران را از دیگر مواردی دانستند که در آینده سیاست خارجی ایران شاهد خواهیم بود و این شرایط تعارضات سه گانه ابتدای بحث تقویت خواهد شد.

دکتر فیروزآبادی تشریح کردند که مذاکره با آمریکا در منظر سیاست گذاران و بخشی از مردم ایران یک تهدید هویتی است و این تهدید مانع مذاکره میان دو کشور خواهد بود. ایشان نگاهی نیز به انتخابات آمریکا داشتند و با اشاره به احتمال ادامه دار بودن دولت ترامپ، احتمال بهبود روابط در این وضعیت را بعید دانستند.

 

علاقمندان میتوانند صوت سخنرانان را از آدرس های زیر دانلود نمایند:

صوت سخنرانی دکتر مصطفی زهرانی

صوت سخنرانی دکتر سید جلال دهقانی فیروز آبادی

صوت سخنرانی دکتر فواد ایزدی

صوت سخنرانی جناب آقای فریدون مجلسی

صوت سخنرانی دکتر ابراهیم متقی

صوت سخنرانی دکتر حسین دهشیار