دکتر مدير شانه چي: آبراهاميان تاريخ را تحريف نکرده است
دکتر محسن مديرشانه چي، دانشيار گروه علوم سياسي دانشگاه آزاد اسلامي مشهد، با اشاره به اهميت آثار آبراهاميان از منظر تاريخي و جامعه شناسي سياسي، اظهار کرد: «ترجمه آثار آبراهاميان، که گاه بيش از 40 بار تجديد چاپ شده و مورد استقبال قرار گرفته است، نشان دهنده تأثيرگذاري اين نويسنده در عرصه مطالعات تاريخ معاصر ايران است.» اين استاد دانشگاه، که يکي از مترجمان کتاب «ايران بين دو انقلاب» يرواند آبراهاميان است، با اشاره به اين که نوع نگاه آبراهاميان برخاسته از گرايش هاي چپ اوست، افزود:«ممکن است آبراهاميان وابسته به مکتبي باشد اما تاريخ را تحريف نکرد و خلاف ننوشت.» دکتر مدير شانه چي افزود: «آبراهاميان زحمت فراواني کشيده است. بسياري از منابع فارسي و انگليسي را که حتي در ايران موجود نيست يا به سختي مي توان به آن ها دست يافت، جمع آوري و با چيدماني مناسب در مسير نظريه پردازي خود از آن ها استفاده کرده است.» وي تأکيد کرد: «طبعاً نقدهايي هم به نوشته هاي او وارد است که اميدواريم استادان و پژوهشگران، کارهايي جامع تر و کم نقص تر از آثار آبراهاميان ارائه دهند و خلاء ناشي از فقدان آثار اين چنيني را پر کنند.»
دکتر قائمي: در مطالعه آثار دچار استنباط نادرست نشويم
دکتر محمدعلي قائمي، عضو هيئت علمي گروه معارف دانشگاه علوم پزشکي مشهد، نيز طي سخناني به نقد آثار آبراهاميان پرداخت. وي با بيان اين مطلب که آبراهاميان در تأليف آثار خود تحت تأثير نگاهي خاص و نوعي «سو نگري» قرار داشته است، گفت:«بررسي شخصيت و آثار آبراهاميان اين حس را تقويت مي کند که او فردي ايراني و دغدغه اش مطالعه تاريخ معاصر ايران در بستر جامعه شناسي است، البته اين بيشتر به دليل توجه استادان رشته هاي تاريخ و علوم سياسي به آثار او و هدايت دانشجويان به سمت مطالعه آثار آبراهاميان است. البته من اين رويکرد را آسيبي خطرناک مي دانم.» دکتر قائمي تأکيد کرد:«همان طور که بايد اذعان داشت آبراهاميان کار خود را با ظرافت و دقت بالايي تدوين کرده است، بايد توجه داشت که در برخي جاها مطلوب مورد نظر خود را به شما عرضه مي کند و بايد مراقب باشيم که از گذرگاه هاي اين چنيني در آثار او، درست و به سلامت عبور کنيم و دچار استنباط هاي نادرست نشويم.» وي عدم دسترسي به منابعي را که يرواند آبراهاميان در تأليف آثارش مورد استفاده قرار داده است، مشکلي عمده براي قضاوت صحيح درباره آثار او دانست و با تأکيد بر اين مسئله که نگاه چپ گرايانه آبراهاميان بر آثار او سايه انداخته است، گفت:«از نظر من، مطالعه کتاب هاي آقاي آبراهاميان، بدون درک صحيح و منطقي از نگاه او درباره وقايع مورد مطالعه اش، ما را به جايي نمي رساند.»
نقش جريان هاي چپ در تدوين تاريخ معاصر ايران
در جلسه نقد و بررسي آثار «يرواند آبراهاميان»، دکتر محسن خليلي، دانشيار گروه علوم سياسي دانشگاه فردوسي مشهد، نيز طي سخناني به اهميت تاريخ نگاريِ جريان چپ در ايران پرداخت و نويسندگان و مورخان اين جريان را صاحب آثار قابل تأمل تاريخي و تبييني در عرصه تاريخ معاصر ايران دانست و گفت:«بحث من اين است که اصولاً چرا پديده اي به نام آبراهاميان در مطالعات تاريخ معاصر ايران مطرح است و چرا اين قدر کتاب هاي او خواندني است، با وجود اين که مي دانيم هر اثري پس از مطالعه و بررسي، نقص ها و ايراداتي خواهد داشت، اما نمي توان جذابيت کتاب هاي آبراهاميان را انکار کرد».
وي در ادامه به تحليل مسئله موفقيت جريان چپ در ارائه دقيق تر و تحليلي تر از تاريخ معاصر ايران پرداخت و با اشاره به آثار آبراهاميان، همايون کاتوزيان و برخي ديگر از نويسندگان و پژوهشگران داخلي و خارجي، به قدرت نرسيدن جريان چپ در ايران را دليل اصلي اين موفقيت دانست. در بخش پاياني اين جلسه نيز حاضران به طرح ديدگاه ها و پرسش هاي خود درباره آثار «يرواند آبراهاميان» پرداختند.