در نشست ماهانه کمیابی آب و تهدیدات امنیتی که توسط انجمن علوم سیاسی ایران(شعبه خراسان) و اتاق فکر خراسان رضوی و با همکاری گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد در دانشکده علوم اقتصادی و دارایی دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد؛ با بیان اینکه طبق آمار حدود 600 تا 650 میلیون متر مکعب آب تجدید پذیر در دشت مشهد وجود دارد، اظهار کرد: ما حدود 200 تا 300 میلیون متر مکعب حق برداشت آب از دشت مشهد را داشته‌ایم، اما در حال حاضر این رقم یک میلیارد و 100 تا 200 میلیون متر مکعب است که در 20 سال آینده، این نیاز در شهر مشهد با توجه به این جمعیت در حال توسعه به حدود یک میلیارد و 700 میلیون متر مکعب خواهد رسید.
جمشیدی با بیان اینکه چرا این آمار و اطلاعات خطرناک با مردم در میان گذاشته نمی‌شود و مردم از این آمارها بی اطلاع هستند.
وی عنوان کرد: مدیرانی که من نیز جزء آن‌ها هستم نتوانستند در مساله آب کاری انجام دهند و نتیجه کارشان چیزی است که در حال حاضر مشاهده می‌کنیم، بنابراین باید آمار به مردم گفته شود تا آنان خودشان در این زمینه چاره‌ای بیندیشند.
مدیر عامل جمعیت ناجیان آب ادامه داد: پدران ما 3000 سال است که آب‌های سطحی را مدیریت کردند؛ هنر ایرانی ساخت قنات بود که به دلیل ارزش زیاد قنات‌ها در گذشته آن‌ها را سهمیه بندی کردند و سهام آن را مهریه زنان قرار دادند و اینگونه این موضوع را مدیریت کردند؛ اما در 50سال اخیر ما فقط چاه ایجاد کردیم، آن هم بدون نظارت و کنترل بر برداشت از آن که نتیجه‌اش خشک شدن قنات‌ها بود.
وی با اشاره به سخنان دکتر ابتکار با این عنوان که «با محیط زیست در گیر نشوید که بیچاره می‌شوید»، خاطرنشان کرد: وقتی نمی‌توانیم خود را با طبیعت سازگار کنیم، طبیعت ما را بیچاره می‌کند و چیزی نمانده است که خیلی از منابع آب‌های زیرزمینی را از دست بدهیم.
جمشیدی با انتقاد از خلاء تشکل‌های مردمی در زمینه آب، اظهار کرد: در این نظام که مردم و رسانه را بیگانه می‌دانیم و هنوز هم نمی‌توانیم مشکلات آب را بیان کنیم، جمعیت ناجیان آب برای بیان مشکلات به مردم با شعار آب برای همه، آب بدای همیشه ایجاد شده است که در کنار اندیشکده آب در تهران، تنها تشکل‌های مردمی در کل کشور هستند.
وی اضافه کرد: ما نمی‌گوییم در زمینه مدیریت آب دولت کاملا کنار برود، بلکه مشارکت ملی مردم و دولت باید ایجاد شود.
تامین آب بحران نیست
در این نشست دکتر کامران داوری دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد با بیان اینکه در حال حاضر دچار بحران پایداری منابع آب هستیم و نه بحران تامین آب، اظهار کرد:ما باور داریم که راه حل در زمینه حل مشکلات آب موجود است و راه حل اساسی حکمرانی خوب است که نیازمند هم‌افزایی است.
وی دامه داد: ما باید اجازه دهیم مردم که از منابع آبی بهره می‌برند، آن را مدیریت و نسبت به آن احساس مسئولیت کنند؛ عده‌ای می‌گویند این امر شدنی نیست، اما به طور مثال شورای شهر تهران هم روزی وجود نداشت، اما تشکیل شد و در حال حاضر پایتخت کشور را با آن جمعیت زیاد مدیریت می‌کند.
داوری با بیان اینکه نیروهای محرکی همچون تغییر اقلیم، توسعه اقتصادی و رشد جمعیت روی منابع آب فشار وارد کرده است و اثراتی همچون رشد تعارضات، نابودی منابع، تروریسم (ارتباط بین خشکی عراق و سوریه و داعش) و رشد ناهنجاری‌ها و خشونت‌ها را در پی داشته است، گفت: نتیجه تمام قانون‌هایی که از سال 1909 تا 2015 گذاشته‌ایم تا جلوی نیروهای محرک گرفته شود و به حوزه‌های دیگر فشار وارد نکند، وخیم بوده است و ما فقط ظاهرا موفق بوده‌ایم.
دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد خاطرنشان کرد: برخی مباحث مربوط به آب نیازمند تمهیدات خاصی است که ابعاد آن جزء تهدیدات امنیتی و سیاستی خواهد شد؛ بنابراین باید از الان به فکر باشیم و ذهن مدیران بالا دست را متوجه این مخاطرات بکنیم.
درک درستی از مدیریت آب نداشتیم
وی مشکلات امروزه در زمینه آب را ناشی از خطای سیاست‌گذاری، مدیریت و عدم توجه به پویایی محیط دانست و عنوان کرد: درک درستی از حوضه مدیریت آب نداشتیم و متوجه نشدیم که مدیریت آب فقط مدیریت سد و بند و لوله نیست و علاوه بر محیط طبیعی محیط انسانی نیز در این فضا موثر است.
دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد ادامه داد: در حوزه سیاست‌گذاری و اعمال قوانین و ضوابط به حریم هیدرولیکی توجه نشده است؛ در این حوزه مشارکت مردم را نیز تکذیب کردیم و اهمیتی برای این امر قائل نشدیم که توجه کردن به مالکیت‌ها و مشارکت‌های مردم کمک‌کننده است؛ همچنین در زمینه عدم توجه به پویایی محیط، نگاه به توسعه‌ای که رو به جلو می‌رود، نداشتیم و هر برنامه‌ای که می‌ریختیم لگد کوب این توسعه بی‌افزا و بی‌نظم و قاعده بوده است.
وی با اشاره به اینکه بارش‌های ایران یک سوم متوسط بارش‌های روی خشکی‌های زمین است، اظهار کرد: منابع آب در کشور ما آب‌های زیر زمینی ست و در دنیا این منابع ذخایر استراتژیک محسوب می‌شود، زیرا باید در مواقع خاص از آن‌ها استفاده شود و سپس طی مدت زمانی، به حالت اولیه خود برگردند تا در صورت مواجهه با خطرات دیگر بشود، از آن استفاده کرد.
دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد حد مجاز استفاده از آب‌های زیرزمینی را 30 تا40 درصد عنوان کرد و گفت: اگر بیشتر از این مقدار برداشت صورت بگیرد، تعادل منابع آب به هم خورده و نتیجه برداشت‌های رو به افزایش از آب‌های زیرزمینی این شده است که در خراسان رضوی 65 درصد و در مشهد 48 درصد اضافه برداشت انجام شده است.
داوری با بیان اینکه توسعه پایدار نیازمند منابع پایدار و متعادل است، اظهار کرد: به طور مثال آبی که با آن دستمان را می‌شوییم، استفاده می‌شود نه مصرف، این آب دوباره به سفره‌های زیر زمینی برمی‌گردد، اما آبی که در کولر استفاده می‌شود، تبخیر شده و مصرف می‌شود و قابل بازیابی نیست.